Ziekte en blessure: the aftermath

En ja... aftermath is het goede woord. Want het is bijna hogere wiskunde om te herstellen en om bloedonderzoeken te interpreteren.

De blessure

Ten tijde van mijn vorige blog had ik er net 6x30 seconden hardlopen op zitten, dat was het maximum gezien de toestand van de enkel (dik, geïrriteerd). Daarna heb ik het keurig verder opgebouwd: zo'n beetje om de andere dag steeds wat meer en wat verder:

• 6x40 seconden
• 6x60 seconden
• 2 minuten langzaam inlopen, 10x250 meter, 2 minuten uitlopen (principe: hetzelfde doen maar iets meer. 6x60sec -> 10x250m)
• idem maar iets sneller
• idem maar iets sneller
• idem maar 4 minuten inlopen en 6 minuten uitlopen (principe: hetzelfde doen maar iets langer, 2 minuten lopen -> 6 minuten lopen)
• 6x500 meter en in/uitlopen (principe: oprekken afstanden, 250->500m)
• 6 km duurloop met aantal rustpauzes (met rustpauzes lijkt het op vorige trainingen)
• de eerste echte training met 3x1000 a 12 km/uur;
• .... langere duurlopen, iets zwaardere trainingen.
• 1000 + 6x200 a 4.06/0.45, en duurloop 14 km.

Soms wat reactie, maar dan gewoon een dagje extra rust ertussen en weer door... die enkel gaat dus goed. Wel in de gaten houden, het is niet weg.

IJzertekort (?), buiten adem, hoge hartslag

Hoewel ik de trainingen kon opbouwen kwam ik vaak in ademnood en waren mijn benen continu erg zwaar. Daarom deed ik nóg een bloedtest. De uitslag was schrikken: mijn HB was gedaald tot 7.2, veel te laag eigenlijk. Het zou kunnen dat dit kwam omdat ik net weer wat meer trainde en mijn bloedvolume wat toe was genomen (trainingen in warm weer hebben dat effect). Of zou ik tekorten hebben. IJzertekort?

Maar... in de bloedtest waren geen tekorten te zien:

Want: Ferritine van 62, geen ontstekingsmarkers dus ferritine is betrouwbaar en duidt hier niet op ijzergebrek. Vrij ijzer in het bloed is 10.4, maar is onbetrouwbaar als markeerder van ijzergebrek. Verder is MCV (Mean Corpuscular Volume) prima. Bij ijzergebrek zou dit veel lager zijn. (daarnaast was vit. B12 goed, foliumzuur ook, al het overige van belang was ook goed)

Reticulocyten (nieuwe jonge rode bloedcellen van 1 dag oud, indicator van aanmaak nieuw bloed) waren ook gemeten, dit was 35 (bij grenswaarden laag 30 en hoog 100). Dit is vrij laag, want normaalgesproken gaan de reticulocyten omhoog bij een laag HB gehalte. Het mechanisme hierbij is dat de nieren detecteren dat er te lage zuurstofspanning in het bloed is, dat ze als antwoord daarop EPO produceren, en dat de EPO zorgt voor meer bloedproductie via het beenmerg wat dan weer te zien zou zijn als veel reticulocyten. Maar kennelijk is er geen te lage zuurstofspanning. Dit komt omdat hoewel het HB laag is, de zuurstofspanning in de weefsels goed is. De lage HB is een 'athlete pseudo anemia' dus geen echte bloedarmoede. Het hogere bloedvolume in het lichaam na training zorgt voor een efficiënter functionerend hart (o.a. betere hartvulling bij elke slag) dat ondanks de lagere HB toch voldoende bloed met zuurstof bij alle weefsels krijgt en die weefsels (waaronder nieren) slaan dus geen alarm.

Het HB blijft dan laag en dit heeft enkele voordelen zoals minder weerstand van het bloed: het kan gemakkelijker stromen want het is dunner. Topsporters zien dat hier voordeel te halen is: op hoogte trainen en het HB stijgt met bijvoorbeeld 15%. Nog steeds vrij laag en het bloed is dus nog steeds vloeibaar genoeg, MAAR er wordt 15% meer zuurstof naar de weefsels getransporteerd. Een overmaat, maar levert wel prestatiewinst op. Ik zou het eens moeten proberen. Hoogtetentje? Of 2 weken op hoogte en dan die marathon onder de 3 uur lopen, misschien.

Intermezzo: aan de ene kant is het de vraag waaróm het lichaam niet meer HB aanvult. Het mogelijke antwoord: wellicht is het lichaam helemaal niet geïnteresseerd in topprestaties. Misschien is het lichaam wel meer geïnteresseerd in zelfbescherming (dunner bloed en meer volume dat ook beschermt tegen uitdroging) dan in heel erg veel bloedcellen en heel hard lopen. Want wat als je HB hoog is met hoog bloedvolume. Opzich prima, maar als volume na enkele dagen trainen daalt krijg je te dik bloed wat ongezond is. Je lichaam beschermt zichzelf door dit niet te doen. 

Verder is het lage aantal reticulocyten ook een teken dat er geen overmatig bloedverlies (hemolyse) is. De adertjes in mijn darmen bloeden dus niet en ook 'stamp' ik maar weinig cellen kapot. Die bloedcellen van mij zijn dus OK! 

Alles ok dus. Ik heb na de bovenstaande test 3 weken ijzer (40 mg/dag) geslikt, maar dit maakte maar weinig uit: HB 7.5 , hematocriet 39. 

Hardloopconditie, rusthartslag

In april was mijn laagste hartslag 's nachts wekenlang minimaal 53. Veel te hoog voor mij. Sindsdien is deze geleidelijk gedaald naar eerst 48, toen 46, en daarna verder gezakt naar nu meestal net onder de 40. De laatste tijd is deze ook overdag soms even echt laag, 35 ofzo. Maar rusthartslag is nog geen hardloopconditie.

Over hardloopconditie: er is een simpele methode om een beeld te krijgen van hardloop-fitheid. Deze gaat als volgt: je loopt op submaximale snelheid, zeg 11 of 12 km/uur, een relatief kort stuk van 2 a 3 kilometer, en bepaalt de gemiddelde hartslag en snelheid. Daarna deel je snelheid op hartslag (bijv 12,3 / 138), daar komt een getal uit (bijv 0,087). Vervolgens plot je een aantal metingen in een grafiek. De volgende grafiek geeft mijn waarden over het afgelopen halfjaar:

In januari zat ik nog op 0,93. Daarna ging het steeds slechter: in april/mei zat ik rond de 0,082. Daarna is het weer wat geklommen en nu zit ik op 0,9. De dip viel samen met hoge rusthartslag, lichte verhoging/koorts, en (toevallig?) ook met de blessure. Toevoeging: de laatste week, rond eind Juli, zit de waarde nog wat hoger op 0.92, ofwel bijna weer helemaal goed...

Hoe nu verder?

Dinsdag ga ik nog even naar de dokter. Misschien wil hij nog iets onderzoeken mbt die lage HB. Op de uitslag stond ook "raadpleeg internist". Volgens de handboeken zou ik nog iets als 'slecht werkend beenmerg door onduidelijke oorzaak' kunnen hebben. Sommige kankers leiden tot slecht werkend beenmerg, maar daar is bij mij geen sprake van want alle waarden zijn goed (slecht werkend beenmerg zou leiden tot bijv veel meer witte bloedcellen of cellen met andere afmetingen etc etc).

De enkel wordt geleidelijk steeds dunner. Ik ga er van uit dat dit verder wegtrekt. De dokter weet niet waardoor het komt, andere oorzaken van dikke enkels (de andere houdt ook soms wat vocht vast) zijn bijvoorbeeld spataderen (zou kunnen) of hartproblemen (lijkt me sterk), of ziekte van Lyme (maar ben hierop getest met goede uitslag). Misschien heeft de dokter nog een idee, we zullen zien.

De training: eigenlijk gaat dit steeds beter. Ik ga elke week een procentje vooruit, en sinds afgelopen week ben ik min of meer verlost van dat nare zware gevoel in benen. Nu ik weer echt weet hoe het voelt als het niet goed gaat, weet ik ook hoe het voelt als het wel goed loopt. Ik ga dus vooral op gevoel trainen en leg de nadruk op aerobe belasting zonder overbelasting. 

De voeding: ik ga door met ijzer, en vitamine D, en nog paar andere dingen, om de volgende reden: ik mag dan wel geen tekorten hebben maar er is wel zoiets als "lage voorraden". Er is dan nog genoeg maar geen overmaat en uit voorzorg gaat je lichaam alvast een beetje in spaarstand om de zaak te beschermen. Maar als je echt wilt opbouwen wil je geen spaarstand en wil je hoge voorraden, zodat de training effectiever is. 

Tot zover maar even...

POV