Oorzaken, oorzaken.... het ligt nog wat ingewikkelder

De huidige werkhypothese is dat ik longembolieen had / heb, waardoor mijn zuurstofopname niet goed was en ik snel buiten adem raak(te).

Maar laat ik het probleem nog even helder uitleggen.

De kale testdata

In juni liep ik slecht. Bijvoorbeel bij een 4000 meter in 6.15 tempo was ik volkomen buiten adem, terwijl mijn hartslag daar niet bij hoorde (die was nog geen 140, hierbij hoort niet 'buiten adem').

In juni ook deed ik de sporttest in het Martini. Ook hier weer: volkomen buiten adem bij een relatief laag wattage (275) en bij een maximale testhartslag van ongeveer 150. Opzich zou je verwachten een hartslag dichter bij het maximum (schatting 165 voor mij) te bereiken, bijv 158. 

Er werd tijdens deze teste een zgn V/P mismatch geconstateerd, een ventilatie perfusie mismatch, of in gewoon nederlands: ik ademde hard maar het zuurstof kwam niet in mijn bloed. 

Bevinding van de sportarts: ofwel longembolieen ofwel mogelijk hyperventilatie. 

Longembolie onderzoek

De longarts deed een SPECT CT scan (scan waarbij ventilatie wordt gemeten, welke delen van longen met lucht gevuld worden, en perfusie: delen van longen die daadwerkelijk doorbloed worden), hierbij zie je welke delen van de longen minder bloed krijgen. Voorbeeldplaatje: 

Op basis hiervan zagen ze dat er multipele subsegmentele hypoperfusies waren. En deze komen door ofwel longembolieen ofwel andere dingen die de aderen blokkeren (bijv slagader ontstekingen, kanker/uitzaaiingen, covid gerelateerde ontstekingen). En op basis hiervan kreeg ik onmiddelijk bloedverdunners voorgeschreven.

De bijbehorende CT scan liet echter geen duidelijke longembolieen zien, en er was ook geen sprake van een enge ziekte of covid achtig beeld. Maargoed, de conclusie was dus: longembolieen.

De alternatieve hypothese

Nu blijkt, dat het mogelijk is, dat er een valspositieve uitslag is: je ziet hypoperfusies, maar die komen niet door embolieen ofzo, nee ze komen bijvoorbeeld omdat de bloedstroom door de longen in rust nu eenmaal traag is, en mogelijk dat sommige slagaders gewoon wat minder bloed doorlaten, vooral bij sporters met een trage hartslag en lage bloedstroom. Ook kunned die slagaders om andere redenen wat minder doorlaatbaar worden.

In dat geval zou hyperventilatie een oorzaak van mijn klachten kunnen zijn.

Waarom deze theorie misschien ook kans maakt:

• er zijn geen feitelijke longembolieen gezien op de scans
• de vrij lage hartslag tijdens het buiten adem zijn is in tegenspraak met wat je zou zien bij longembolieen (dan zou je juist een hoger dan verwachte hartslag zien)
• "waarom zou ik nu, na 60 jaar, zonder dat er een stollingsstoornis ontdekt is, ineens longembolieen hebben"
• er zijn mogelijk wel redenen voor hyperventilatie (maar ga ik hier niet op in verder), dat soort redenen lopen via onderbewuste mechanismen. Er zijn ook een soort heel basale hyperventilatie redenen, een soort per ongeluk aangeleerde foute manier van ademen.

Ik zal het tzt met de longarts bespreken, maar kan best zijn dat daar niets uit komt. Kan ook best zijn dat het WEL longembolieen zijn... misschien moet er dan nog een nieuwe scan gemaakt worden, en als ik zowel een heel goede sporttest heb als ook toch nog 'hypoperfusies', dan is de kans groter dat ik hyperventileerde. 

Kortom ik ga gewoon vrij intensief trainen (trainen waarbij ik niet buiten adem raak maar wel bijvoorbeeld intensief ademhaal)

POV

Even een gezondheidsupdate. Een ingewikkeld verhaal, nog altijd

Ha,

Al sinds voorjaar 2021 heb ik vage gezondheidsklachten, waarbij het belangrijkste "probleem" is dat ik snel buiten adem ben. In 2021 heb ik een aantal keer bloed laten prikken, en een conclusie was toen dat ik wat bloedarmoede had (bijvoorbeeld 7.6 in plaats van een voor mij normale 8.4 HB). 

Na slikken van wat ijzer (hoewel er "geen tekorten" in het bloedonderzoek stond) ging het dan weer iets beter, dan weer iets slechter. In voorjaar 2022 ging het ineens weer slechter (mijn duurlooptempo waarbij ik nog net niet buiten adem raakte zakt dan van bijvoorbeeld 5.20 / km naar 6.00/km), en ik ben toen doorverwezen naar de internist. 

Internist doet dan extra bloedonderzoek maar komt ook niet echt verder, behalve 'mogelijk bloedarmoede'  en 'misschien beenmergpunctie, ofnee, toch niet, je bloed ziet er opzich goed uit'. Zomer 2022 ging best aardig, met wat langere duurlopen, goede korte tempo's (sprinten etc is geen probeem), maar na de zomer ging het weer wat slechter, om onduidelijke reden.

2023 was een jaar met een lange blessure, en op-en-neer gaande vorm. Nooit echt goed, nooit superslecht. Maar vanaf april 2024 was het totale bagger. Bij 9 km/uur al buiten adem zijn...

Ik had natuurlijk allerlei theorieen waardoor dit zou komen: bijvoorbeeld astma, sporters astma, of longproblemen m.b.t. eosinofielen, etc etc. Maar:

De sporttest

In Mei 2024 deed ik een fietstest met ademanalyse. Ik verzuurde al snel en moest bij 270 watt aftikken. Mijn hartslag was slechts 150 maar ik was volkomen buiten adem, en de metingen logen er niet om:

• VO2max van 32 (op basis van adem gassen), dit was vroeger altijd 50 a 60
• 'dode ruimte'  in de longen: dit betekent dat een deel van de longen niet deelneemt aan zuurstof/co2 uitwisseling

De dode ruimte kwam volgens de sportarts mogelijk door embolieen... huh.. wat??

De longscan

In augustus deed ik een radioactieve longscan: een SPECT-CT scan. Hierbij wordt een beetje radioactief materiaal (technetium met halfwaardetijd 6 uur) in bloed gebracht waarna je een mooi beeld van doorbloeding van longen krijgt. Daarnaast is er een CT-scan deel waarbij de longen in beeld worden gebracht.

Hier kwam uit: bepaalde wigvormige delen van de longen kregen te weinig zuurstof. De meest voor de hand liggende verklaring was: ik heb kleine longembolieen.

Verder onderzoek

Waar komen die embolieen dan door? Er zijn mogelijke verklaringen:

• Stollingsprobleem, bijvoorbeeld erfelijk (mijn broer heeft ook een stollings issue), of misschien COVID gerelateerd (ik heb de problemen pas sinds de COVID periode)
• Maligniteiten. Kanker kan zorgen voor stollingsproblemen en embolieen. Maar niet waarschijnlijk bij mij omdat ik geen enkele ander verontrustend symptoom had (bijv gewichtsverlies, moeheid, pijnen ergens)
• 'overige factoren': soms treden stollingsproblemen 'zomaar'  op. 

Ze deden een extra scan bij mij, om longen, nek, bovenbuik gedetailleerd te kijken. Hier kwam niets raars uit. Conclusie: 'overige factoren'. Behandeling: bloedverdunners.

Het hart

Wegens mijn overgedimensioneerde aorta en wegens bovenstaande problemen deden ze ook een hart echo. Hier kwam uit: groot hart, en vooral grote aan- en afvoer aders en slagaders. Dit laatste hoeft geen probleem te zijn, is mogelijk een reactie op het 40 jaar lang aan duursport doen. Maar mijn rechterkamer en atrium was ook verwijd. Dit komt mogelijk door de longembolieen.

Hoe verder

Bloedverdunners slikken, mogelijk levenslang.

Rustig trainen en wachten tot conditie zich herstelt (longembolieen oplossen leidt tot lagere hartslag, gemakkelijker hoger tempo lopen)

Een sporttest begin januari om te kijken hoe het met de VO2max zit. Als dat flink gestegen is: bingo, probleem opgelost. Als het slechts marginaal gestegen is dan is er mogelijk meer aan de hand of dan zijn er nog eventuele andere issues waarnaar gekeken kan worden.

POV

Eosinofielen en hun effecten

 

(zie ook strava)

Een kopie van mijn strava commentaar, waarin ik wat onderzoek naar mijn longproblemen van de afgelopen jaren en vooral maand, uitwerk.

----------

Ik noemde huisstofmijt. Je kan er allergisch voor zijn. Tot nu toe dacht ik dat dat dan gepaard zou gaan met tranende ogen / snotteren / benauwdheid (histamine reactie/pathway), maar het kan zich (na onderzoek wat ik nu doe) ook uiten op een andere manier: via eosinofielen. Dit is een bepaald type bloedcel dat aangemaakt wordt om bijv parasieten te lijf te gaan, maar het blijkt ook mogelijk dat het lichaam ze aanmaakt als reactie op bijv huisstofmijt.

Nu heb ik al jaren een vrij hoog eosinofielengehalte (5 tot 8 ipv < 4) en het zou zomaar kunnen dat dit als reactie op huisstofmijt is. Wel jammer dat arts en internist hier dan niet op doorgegaan zijn in het verleden?! Daarom de laatste dagen alles op 60gr gewassen (ik waste normaal op 40 maar dat blijkt niet goed te zijn) en schoongemaakt etc etc en slapen met ramen open.

Het probleem met die eosinofielen is dat ze op hun beurt reactie uitlokken in bijv het longweefsel (lichte ontstekingsreactie, en slijmvorming wat uitwisseling van zuurstof/co2 belemmert) en tot ademtekort leidt. Ook kunnen ze invloed hebben op het hart en leiden tot onregelmatige hartslag e.d. Dus niet zo mooi, eigenlijk.

Verder duurt het na doodmaken van de huisstofmijt een tijdje voor de eosinofielen weg zijn, twee weken volgens chatgpt. Dus de komende dagen-week zou ik dan wat effect mogen verwachten. En als ik het bij het rechte eind zou hebben (ik denk gevoelsmatig 70% kans want wat zou het anders moeten zijn) dan kan ik weer helemaal terug op niveau komen, uiteindelijk.

Vandaag dacht ik al wat effect te voelen maargoed, dat kan placebo effect zijn.

.... eerst morgen bloed prikken / ecg maken en later de longtestjes en de artsen laten nadenken. Over een maand zal er veel duidelijk zijn.

POV

Blessureregistratie in loopgroepen: blessures vóór zijn

Dit voorjaar had ik ineens een raar gevoel in mijn onderrug. Teveel zitten, teveel autorijden… Paar daagjes rustig aan. En ineens, op een zaterdag eind Maart, werd ik wakker met een scherpe pijn in mijn rechterheup en bilspier. Een pijn die nog vervelender werd toen ik probeerde op te staan: dit ging niet, steunen op mijn rechterbeen bleek onmogelijk. Help!

Na anderhalve dag hinken en nauwelijks slapen kon ik maandag eindelijk naar de huisarts. Haar conclusie: waarschijnlijk een hernia. Ik had niet alle symptomen maar de proef van Lasegue was pijnlijk en ik werd naar huis gestuurd met Naproxen 3x daags en paracetamol.

De pijnlijke plek:

Waarschijnlijk zo'n gele of groene zenuw. Het deed in elk geval veel pijn. Pas na twee weken kon ik ’s nachts de pijnstillers laten staan. De uiteindelijke diagnose was ofwel een “L3 hernia” ofwel een andere zenuwirritatie “ergens tussen de bilspieren”. L3 is de derde wervel:

Kon deze blessure voorkomen worden? Misschien. Ik negeerde in januari/februari het toen nog kleine pijntje. Als ik toen het juiste advies had gekregen was er misschien weinig aan de hand geweest. Als… als…

Blessures blijven onder de radar

Blessures blijken in loopgroepen vaak onder de radar te blijven. Lopers komen een paar weken niet omdat ze ergens iets voelen. Ze melden het niet en modderen wat aan. Bij professioneel begeleide groepen zoals Team 4 Mijl lig dat uiteraard anders: niets ontsnapt aan de aandacht en er is een sportarts of fysio direct voorhanden.

Ook in "gewone" serieuze wedstrijdgerichte trainingsgroepen zal de atleet dagelijks of wekelijks laten weten hoe de trainingen zijn gegaan en zal hij/zij bij elke training eventuele pijntjes of blessures melden, en zal de coach inspelen op signalen en in overleg met de atleet snel bij een behandelaar terecht kunnen. De atleet vult een logboek in met alle informatie. Maar... waarom dan dat niet ook in recreatieve loopgroepen doen?

De recreant kan natuurlijk een trainingslogboek bijhouden en dit dagelijks delen. Maar gaat dit werken? Als trainer zou je het kunnen eisen maar de kans is groot dat recreanten dit helemaal niet willen. Men wil vrijheid en wat privacy houden, en bij pijntjes bijvoorbeeld zélf besluiten om een dagje te rusten in plaats van dit met een trainer te moeten overleggen. Ook is de begeleiding veel minder professioneel en intensief en is het ook voor de trainer niet altijd duidelijk hoe te handelen, als hij/zij al weet wat er aan de hand is. Er is hier ook het risico dat leden afhaken omdat ze te weinig hulp krijgen en het gevoel hebben dat de loopgroep hen niet goed kan helpen.

Blessureregistratie Pilot: zicht krijgen op blessures

Voor we kunnen bepalen hoe om te gaan met het verschijnsel “blessures in een recreantengroep” moeten we eerst weten waar we het nu precies over hebben: hoe vaak komen deze blessures voor, wat is het verloop, welk type blessures. Ook: kunnen we blessures zien aankomen en in de kiem smoren als ze nog klein zijn. Er is natuurlijk al allerlei literatuur en onderzoek, maar we willen gevoel voor de materie krijgen.

En zo werd geboren: de BlessureregistratiePilot binnen Groningen Atletiek: een groep van 18 lopers werd wekelijks gevraagd naar blessures, en naar kleine pijntje die nog geen blessure zijn maar wel het hardlopen hinderen.

De opzet:

-        Elke week wordt de groep gevraagd of er nieuwe blessures zijn, cq. pijntjes zijn die het hardlopen ook maar enigszins belemmeren. Elk klein pijntje dat ervoor zorgt dat je bijvoorbeeld moet kiezen voor een rustig loopje in plaats van tempo’s moet worden gemeld;

-        Waar mogelijk geven we feedback over omgang met het pijntje of blessure;

-        Door elke week te registreren krijgen we een beeld van het verloop van een pijntje: wanneer begon het, wanneer werd het erger, wanneer verdween het.

De pilot heeft een half jaar gelopen en we kregen een schat aan informatie!

De resultaten zijn interessant!

In de groep van 18 lopers zagen we het volgende:

-        Zes lopers meldden al aan het begin van de pilot zwakke plekken zoals rug, achilles, bekken, knie. Deze zwakke plekken bleken tijdens de pilot af en toe op te spelen en weer te herstellen.

-        Één echt nieuwe blessure (zie inleiding hierboven)

-        Elf lopers zonder blessure

Opvallend: veel lopers met bekende zwakke plekken/chronische problemen. Dit hoorden we ook in andere trainingsgroepen. Wij denk dat dit te maken heeft met de gemiddelde leeftijd van onze trainingsgroep, ca 50 jaar. Op dergelijke leeftijden is de kans op chronische problemen uiteraard groter dan in jonge wedstrijdgerichte groepen. Ook wel opvallend is dat de lopers in het algemeen vrij goed weten hoe ze met hun situatie om moeten gaan: af en toe gas terugnemen, sommige oefeningen en intensieve trainingen overslaan, bepaalde herstel oefeningen doen.

 Ook opvallend: het grote percentage fitte lopers die niet geblesseerd raken gedurende de gehele periode.

Verder kreeg, zoals verwacht, de trainer veel meer informatie over pijntjes, blessures en dergelijke dan ervoor. Hierdoor kon de trainer beter begeleiden door advies te geven over blessurebehandeling en door enkele keren in te grijpen en aan te dringen op een gang naar de sportarts.

Eerste conclusies en overdenkingen

Hardlopers kunnen in enkele categorieën worden ingedeeld:

1)     Fitte lopers die al enige tijd (jaren) trainen en goed belastbaar zijn. Hierdoor raken ze niet geblesseerd tijdens reguliere looptraining;

2)     Fitte lopers die al enige tijd trainen maar wel gevoelig zijn voor blessures op bekende zwakke plekken (rug, knie, achilles). Ze raken soms overbelast maar weten op tijd terug te schakelen doordat ze ervaren zijn;

3)     Overige: dit zijn lopers die incidenteel geblesseerd raken, beginners die nog niet goed belastbaar zijn en die ook nog niet weten of ze zwakke plekken hebben.

De trainer kan rekening houden met blessurerisico bij de minder fitte sporters (lopers met zwakke plekken, ook beginners) door te differentiëren: trainingsbelasting aanpassen aan de eventuele zwakke plekken (niet sprinten bij achillespeesproblemen, geen sprongen of zware partneroefeningen bij rugproblemen etc etc). Ook door bij beginners goed in de gaten te houden hoe belastbaar ze zijn en alert te zijn op blessures.

Ook de lopers zelf gedroegen zich tijdens de pilot anders dan anders. Ze waren zich bewuster van blessures, wetende dat de trainer hier nu meer aandacht voor had, en er was minder de neiging om “er doorheen te lopen” (want de trainers wist er immers van).

Er nog wat verder over nadenkend…

Het is goed om je als trainer bewust te zijn van de belastbaarheid van de trainingsgroep. Dit kan worden bereikt via een goede intake waarbij duidelijk wordt wat potentiële zwakke plekken van de lopers zijn. Afgaande op de pilot groep van 18 lopers is zo’n 40% hierdoor verminderd belastbaar. Dit wetend, kan de trainer de training aanpassen door risicovolle belasting te beperken en/of differentiëren.

Het is zinvol om met de lopers af te spreken beginnende blessures altijd direct schriftelijk (mail, whatsapp) te melden. Er is dan een open communicatielijn en er is de mogelijkheid tot advies, consult, verwijzing. De trainer moet, indien nodig, hierbij ondersteund worden, bijvoorbeeld door hem/haar een flowchart of instructie aan te reiken waarin staat wat hij/zij moet doen in diverse situaties, en ook door “achtervang” te hebben in de vorm van andere meer ervaren trainers en bijvoorbeeld een fysio mailbox.

Hardloopblessures in een loopgroep: interessante lessen

Twee maanden geleden had ik een stijve onderrug. Misschien teveel gezeten, teveel auto gereden, teveel krachttraining gedaan, teveel hardgelopen. Twee maanden daarvóór voelde ik al een kleine irritatie ergens bij mijn rechterbil, ter hoogte van SI gewricht.

Niets aan de hand dacht ik, een paar daagjes rustig an. Tot ik op zaterdag eind maart wakker werd met een raar gevoel in mijn heup en been. Opstaan… aiii hè? Pijnscheut rechterheup. Ik bleek niet goed meer te kunnen staan. Eigenlijk bleek ik vanaf dat moment even invalide. Hinken naar badkamer en keuken. Liggen op bed of kort zitten.... Meteen maandag naar de huisarts en die constateerde: waarschijnlijk hernia. Met de nadruk op waarschijnlijk, want ik had lang niet alle symptomen. Later in de week werd de diagnose: "een geirriteerde zenuw door onbekende oorzaak"

Waarschijnlijk zo'n gele of groene zenuw. Het deed in elk geval veel pijn en er waren 1 a 2 nachten dat ik NIET sliep. De diagnose blijkt lastig te trekken, want enkele weken later zei de neuroloog dat het ofwel een L3 hernia was (want doortrekkend in bovenbeen/niet in onderbeen en de zwaarte van de klachten) ofwel een andere zenuwirritatie 'ergens tussen de bilspieren'. 

Herstel

Het herstel vorderde langzaam. Na 2 weken kon ik weer honderd meter WANDELEN, na 4 weken was dat 15 minuten. Na 37 dagen kon ik weer mijn eerste kilometer hardlopen (a 9 km/uur). Uiteindelijk na 2.5 maanden weer 5 km zonder pauzes lopen op redelijke 12 km/uur.

Blessureregistratie

 De interessante vraag is: had dit voorkomen kunnen worden, zag ik het aankomen? Het antwoord is: ja, waarschijnlijk wel. Toen ik de eerste voortekenen zag, had ik meteen kunnen zorgen voor minder zitten, minder krachttraining. Aan de andere kant: lopers hebben zo vaak pijntjes en het meeste gaat snel weer over. 

Dergelijke gedachten waren de basis voor onze BlessureregistratiePilot binnen Groningen Atletiek: een groep van 18 lopers wordt wekelijks gevraagd naar kleine pijntje die nog geen blessure zijn maar wel het hardlopen hinderen. Na een half jaar kunnen we zien wat er gebeurt: misschien kondigen blessures zich aan, misschien kunnen we ze vóór zijn, voordat het échte blessures worden. Ook krijgen we misschien wat meer informatie over: hoelang duren de blessures, welke behandelingen worden gedaan, welk advies wordt gevolgd. Ofwel: WE WILLEN MEER OVER OMGAAN MET BLESSURES WETEN.

We vroegen naar pijntjes die het hardlopen enigszins hinderen, die ervoor zorgen dat je bijvoorbeeld geen tempo's kan doen. En inderdaad, een enkeling meldde bijvoorbeeld een achillespees pijntje, of een stijve onderrug. Alleen, deze pijntjes bleken niet tot blessures te leiden. Verder zijn er (zoals bij mij) ook pijntjes die wat raar aanvoelen maar het lopen niet belemmeren. Kennelijk voldoet de registratie van pijntjes niet om blessures te voorkomen omdat ofwel pijntjes te onbetekenend zijn ofwel het al echte blessures zij. 

Maar wat zijn we dan wél wijzer geworden dan? Veel:

Blessuregevoeligheid: bekend en bewust

Van de 18 lopers bleken er 9 geblesseerd te zijn geweest tijdens het traject. Hiervan:

•        Drie: chronisch/terugkerend (rug, heup, achilles)
•         Vijf:  bekende zwakke plekken die opspelen zoals rug, knie, heup
•         één tijdens het traject nieuw optredende blessure

Kortom: de meeste van de blessures waren bekend en terugkerend. Ze treden op/worden erger na wat hardere trainingen, en het is bekend wat eraan gedaan moet worden (even rusten, oefeningen etc). Slechts één echt nieuwe blessure: die van mij.

Hardlooptraining: laag blessurerisico

Hardlooptraining kent, voor lopers zonder zwakke plekken (chronisch / bekende zwakke plekke) een laag blessurerisico. Er ontstaan nauwelijks ‘nieuwe’ blessures door hardlooptraining.

Voor lopers met chronische problemen ligt dit anders. Zij moeten voorzichtig zijn met harde trainingen / oefeningen (sprinten, springen, te snelle tempo’s). Als deze problemen bij zowel trainer als loper bekend zijn, wordt het risico lager: samen kunnen we risicovolle situaties omzeilen.

Ook voor beginners (niet onderzocht in de pilot) ligt dit anders. Beginners hebben vaak kwetsbare plekken die nog niet helemaal bekend zijn en die bij beginnende hardlooptraining uitgroeien tot blessures. Hierdoor moeten sommigen afhaken ("met deze knie lukt het helaas toch niet"), de overigen worden ervaren hardlopes met bekende en bewuste zwakke plekken.

Behandeling: advies hoe met blessure om te gaan, advies bij opbouw na genezing

De meeste van de geblesseerden hebben adequate hulp: fysio, arts.  Dat neemt niet weg dat er een belangrijke rol voor de trainer ligt, onder andere:

•        Advies geven bij een optredende blessure. Dit advies kan, afhankelijk van ervaring van de trainer, wisselen. Sommige trainers kunnen zelf advies geven, anderen doen er beter aan direct door te verwijzen naar een sportarts of blessurespreekuur, eventueel na raadpleging collega trainer
•         Advies/schema voorstellen bij opbouw na blessure. De trainer moet zich ervan bewust zijn da als de blessure ‘over is’, de belastbaarheid er nog niet is. De trainer kan ofwel zelf een schema voorstellen ofwel advies vragen bij andere trainers / kennisbank / fysio etc.

 

Communicatie en blessurerisico

De opzet van deze pilot hield uiteraard in dat er circa tweewekelijks mailcontact was met de pilot groep. De mails houden communicatie over blessurestatus in, en ik zie hier de volgende effecten:

-        Omdat de loper bevraagd wordt is hij/zij zich bewuster van eventuele pijntjes, misschien ook alerter op beginnende blessures, kortom zorgt hij ervoor dat hij niet geblesseerd raakt.

-        Omdat er detail info tussen loper en coach wordt uitgewisseld kan coach beter inspelen op de blessuresituatie en bijvoorbeeld:

o   Snel verwijzen naar juiste behandeling, of preventietips geven

o   De training aanpassen (“doe geen loopscholing, dat verergert je achillesklachten”)

o   Samen met loper zoeken naar oorzaken, daarover in gesprek gaan.

 

Maar...  maar....

Blessureregistratie bij recreanten is anders dan registratie bij professionele / hoog niveau atleten.

In die laatste groep is elk klein pijntje bekend, en worden sporters (bijna) dagelijks behandeld door fysio's, masseurs, chiropracters, om de pijntjes niet erger te laten worden. 

Ook in "gewone" serieuze wedstrijdgerichte trainingsgroepen zal de atleet dagelijks of wekelijks laten weten hoe de trainingen zijn gegaan en zal hij/zij bij elke training eventuele pijntjes of blessures melden, en zal de coach inspelen op signalen en in overleg met de atleet snel bij een behandelaar terecht kunnen. De atleet vult een logboek in en daar staat alles in.

Maar... waarom dan dat niet ook voor de recreant doen? Afspraak maken dat elke recreant zijn/haar trainingslogboek bijhoudt. Natuurlijk... dit zou kunnen. Maar in de praktijk komt hier niet zoveel van terecht. Men wil vrijheid en wat privacy houden, en bij pijntjes bijvoorbeeld zélf besluiten om een dagje te rusten in plaats van dit met de trainer te moeten overleggen. 

Voorlopige conclusies

Het is zinvol om in een trainingssituatie af te spreken beginnende blessures altijd direct schriftelijk (mail) te melden. Zodoende ontstaat er communicatie tussen trainer en atleet en is er de mogelijkheid tot advies, bespiegeling, verwijzing etcetera. Wat we hiermee vermijden is dat een atleet op de training komt met pijntje waar de trainer zich niet van bewust is en niet op kan inspelen.

Het is goed als trainer om je bewust te zijn van de belastbaarheid van de trainingsgroep, en dit kan worden bereikt via een goede intake waarbij duidelijk wordt wat potentiële zwakke plekken van de lopers zijn. Afgaande op de pilot groep van 18 lopers zoo zo’n 40% van de lopers verminderd belastbaar zijn wegens ‘bekende problemen’, maar ik denk dat dat percentage wat lager is (met name omdat zich voor de pilot relatief veel lopers met wat blessureproblemen zich meldden). Desalniettemin:  in een groep van zeg 100 lopers zijn er vast wel zo’n 20-25% met wat klachtjes etc. Dit kan ook te maken hebben met doelgroepen. In mijn vroegere trainingsgroep met jonge fitte lopers was er bijvoorbeeld niemand van de 15 geblesseerd en allemaal goed belastbaar. Maar in veteranen trainingsgroepen met leeftijd gemiddeld 60, zal mogelijk de helft wel ‘iets’ hebben.

  

Afhankelijk van de feitelijke groep die je voor je hebt kan je de training aanpassen door risicovolle oefeningen te vermijden (niet sprinten door 50+ ers, vermijden rug belastende draai oefeningen, etc).

 

Nieuwe doelen. Motivatie, tja...

Ik ben de laatste tijd niet zo gemotiveerd om hard te lopen.

Ik geef training op woensdag en zondag en loop dan wat mee, dat is het wel zo'n beetje qua buiten trainen, de laatste circa 3 maanden. Daarnaast in sportschool wat fietsen en loopband maar dat is allemaal niet erg veel qua duursport. 

Wel doe ik allerlei kracht dingetjes, beenkracht zo'n 2-3x per week, legpress en zo.

Allemaal heel fijn. En ik hoef natuurlijk ook niets, het is niet echt nodig om altijd maar "hard te trainen". 

De belangrijkste reden van mijn motivatiedip is dat het lopen niet echt lekker gaat. Telkens na een kilometer in de duurloop al buiten adem zijn is niet echt fijn. En héél rustig moeten lopen is ook niet fijn, ik loop toch het liefst wat up tempo. 

Nu komt natuurlijk de vraag naar voren: wat was er eerder, de motivatiedip, of het slechte lopen. Zit ik niet in een vicieuze cirkel en moet ik niet gewoon wat meer trainen om mezelf "uit de dip te trainen".  Ja en nee. Nee, want ik train al 40 jaar volgens het principe dat als het lekker gaat ik vanzelf meer ga doen en als het slecht gaat ik vanzelf meer ga rusten. Ja, want misschien is het op deze hogere leeftijd anders. Er geldt: use it or lose it, ofwel: op deze leeftijd (bijna 60) moet je wellicht veel actiever fitheid veroveren en vasthouden omdat het anders na een paar dagen rust ineens helemaal weg is. Ofwel: de instelling moet anders worden.

Dit inzichtje is voldoende. 

Nu een doel. Een mooi doel zou zijn, om 19.59 te lopen op de 5000 op de dag dat ik 60 word. Mocht dat lukken dan zou dat:

• Een teken van terug veroverde fitheid zijn. Mijn HB gehalte zou dan zeer interessant zijn
• Betekenen dat ik (relatief qua leeftijd) weer op topniveau zit.  Een 60 jarige loopt statistisch 25% langzamer dan zijn toptijden, en mijn vroegere 15.52 zou dan net onder de 20 uitkomen. 

Maar... hoe!?!

Het (vage) plan

Februiari:

- duurloop oppakken en toewerken naar 2x/week 12 tot 15 km a 5.00-5.20

- tempo's, toewerken naar bijv 6x600 T15

- kracht onderhouden

- lange blokken: eerst de lange fietsblokken onderhouden, later bijv 2x3000m a 4.45

Maart:

- zelfde, maar tempo's uitbreiden naar bijv 6x1000 T14.5

- langere blokken, via wat langere fietstochten, en 2x4000 a 4.30

April:

- zelfde, onderhouden 6x1000 4.10

- blokken onderhouden

- introductie 8x400 / 12x300 trainingen iets sneller dan doeltempo (1.33 / 1.09)

Mei:

- Zelfde, met toevoegen van enkele langere snelle tempo's, bijv:

    1000-600-400 T15

**** vanaf hier wordt het onvoorspelbaar en moeilijk. Misschien lukt het niet...

    1400-1200-600 T15

    2000-1200-800 T15

    3000 testloop

Juni:

- basis vrij rustig maar een serie wedstrijden/testlopen:

    1500 bijv T16

    3000 bijv 11.40

Zoiets dus

POV

Corona

Ha,

Uiteindelijk heeft het virus me dan te pakken gekregen.

Twee uur in een auto zitten met iemand met Corona, dat kon mijn immuunsysteem dan uiteindelijk toch niet aan.

Het verloop:

• Vrijdag enorme hoofdpijn
• Zaterdag ok
• Zondagochtend koorts, 37.5, oplopend tot ruim 38
• Dit duurde t/m dinsdag
• Vanaf woensdag zakkende koorts/verhoging, maar is nu, vrijdag, nog niet helemaal weg. Soms is het helemaal weg, soms komt het opeens weer wat opzetten. Waarschijnlijk is het virus nog steeds actief.

Wordt vervolgd....

Update en plan: de dokters kunnen niets vinden en we gaan gewoon weer trainen

Ha,

Het is alweer een tijd geleden. Er is veel gebeurd (maar niet echt...).

Gezondheid, dokters

Even een bullet point lijstje:

• Bloedarmoede: is volgens mij nog steeds aanwezig. Laatste meting was 7.9 HB
• Ademnood: bij hogere tempo's komt de lucht er niet lekker in. Misschien is het corona, misschien is het een soort inspannings astma, misschien is het de bloedarmoede

Prestaties, training

Even een bullet point lijstje:

• Ik heb geprobeerd richting Marathon Amsterdam te trainen. Er werd een 30 km duurloop uitgeperst a 5.20 per km maar eerlijk gezegd voelde dat veel te moeilijk. Waar zijn die gemakkelijke lange duurtrainingen gebleven! Tijdens de marathon moest ik na 4 km opgeven omdat ik bij een 4.50 tempo buiten adem raakte
• Trainingen gaan okee, korte tempo's gaan prima, lange gaan wat minder. 

... wordt vervolgd

De gedilateerde Ascending Aorta: help!

Ha,

...aflevering zoveel in de continuing story van ziekenhuizen, gezondheid, vormcrisi (meervoud). 

De echo

Onderdeel van het internist traject was een thoraxfoto (die er goed uitzag: slank mediastinum (het midden, waar hart/aorta/thymus en dergelijke zitten), slank is goed), een ECG (die er hetzelfde uitzag als 7 jaar geleden: sporthart, kleine T wave inversie), en een echo.

De echo: wat gel op de borstkas, echo apparaat erop en kijken naar: dikte hartspier, kleppen, linker en rechterkamer, pompsnelheid. Alles was goed cq uitstekend. Hartwand aan de dikke kant, 11 mm (maar minder dan 12 mm van 7 jaar geleden. Omdat ik minder hard train dan toen, past het hart zich aan door iets kleiner te worden). Een grote linkerkamer die het bloed naar de aorta pompt (naar het opstijgende/ascending deel van de aorta). Het zag er mooi uit op de echo. Grote kamer, grote kleppen, en een grote aorta. 

Na anderhalve week kreeg ik telefoontje van cardioloog: mijn aorta was licht verwijd. Waar voor mijn leeftijd ca 30-35 mm normaal is had ik 43 mm. En dat valt in de categorie 'beginnende aneurysma' of pathologische verwijding. Hij zei dat ik alles kon blijven doen, en dat het maar 3 mm boven de signaalwaarde van 40mm lag, maar dat we wel over 2 jaar een nieuwe echo maken. Want als het erger/wijder wordt, dan, ja dan, in het ultieme geval volgt een operatie waarbij een stukje aorta wordt vervangen door een plastic buisje. De echo ziet er ongeveer zo uit:

LV = linker ventrikel. Van hieruit wordt bloed in de aorta gepompt. Bij mijn was LV uitgang nog iets breder, even breed als de aorta zelf. 

Hmm... dit is schrikken! Kan ik nu misschien niet meer sporten? Hoe kan dit? Zou dit ook een oorzaak van de bloedarmoede kunnen zijn? Heb ik een of andere enge ziekte?

Een blokje theorie

Aorta's van 4.3 cm zijn een zeldzaamheid onder de normale bevolking, rond de 20-40 jaar heeft misschien een op de 1000 mensen zo'n afmeting. 

Deze grootte kan bereikt worden door o.a.:

• (genetische) bindweefselziekten en (o.a. Marfan) waardoor je bindweefsel in de aorta te slap is en deze te snel wijder wordt
• Leeftijd: bij iedereen neemt de grootte langzaam maar zeker toe. Op je 80e is 4 cm heel normaal. 
• Als de LV - Aorta twee kleppen in plaats van drie heeft. Bij mij is er niets over gezegd dus ik zal er wel 3 hebben. Maar als twee, dan komt aorta meer onder druk te staan ook omdat er bloed terugvloeit de LV in ('regurgitation').
• Bepaalde ziekten, infectieziekten, syfilis etc. Hierdoor kan de aorta aangedaan worden en wat onregelmatig van vorm worden waarbij delen verwijd zijn. 

Maar dit verklaart voor mij nog niet zoveel. Bindweefselziekte lijkt me sterk gezien mijn sportverleden. Leeftijd neemt toe maar ik ben nog geen 80... hmm... Googlen dan maar.

Een interessant onderzoek

Panisch zocht ik het internet af: is er dan niets bekend over MIJ, sporter die al 41 jaar intensief sport en bijna 60 is... bijna alle onderzoek gaat richting erfelijke ziekten of bijvoorbeeld aderverkalking en ongezonde mensen... maar... JA! Voltreffer

Ik vond: https://jamanetwork.com/journals/jamacardiology/fullarticle/2761954, titel: Association of Ascending Aortic Dilatation and Long-term Endurance Exercise Among Older Masters-Level Athletes

De titel zegt alles... dit is voor mij geschreven. In het onderzoek hebben ze zo'n 450 hardlopers en roeiers onderzocht. Ze hebben zich gericht op ca 60 jarige leeftijd, en op sporters die minstens 10-20 jaar trainingservaring op oudere leeftijd hebben (ze moeten na hun 40e minstens 10 jaar intensief getraind hebben). Ik, die nu 41 jaar (vrij) intensief heb getraind, zit zeker en vast aan de bovenkant van deze doelgroep. Ze hebben het onderzoek slim aangepakt: gemeten ter plekke bij grote hardloop- en triathlon evenementen. De deelnemers gevraagd daar een echo af te nemen.

Ze hebben daar de Ascending Aorta en Aortic Root (punt waar linker ventrikel en aorta aan elkaar zitten) van deze sporters gemeten en wat blijkt:

• 31% van de mannelijke sporters hebben 40+ mm afmetingen. Waarschijnlijk hebben zo'n 20% afmetingen groter dan 42 mm. Note dat ik vrij groot ben, 1.85, waardoor mijn size een paar mm groter uitvalt dan het gemiddelde. 
• "Male rowers also represented the majority of individuals with aortic dimensions exceeding 40 mm, with 51 of 114 (45%) found to have at least 1 aortic measurement of 40 mm or larger." Hier dus maarliefst 45%. Ik ben dan wel geen roeier maar heb zeker 10 jaar lang vrij intensief krachttraining / legpresses gedaan. En mijn trainingsleeftijd van 41 jaar intensief, plaatst mij zeker en vast in deze categorie.

Kortom: ik bevind me in goed gezelschap en mijn afmetingen zijn fysiologisch verklaarbaar. Mijn echo ziet er ook heel 'recht' uit: geen uitstulpingen oid, gewoon een breed bloedvat. 

Maar.... maar....

Het lijkt verklaard... maar je zou ook kunnen denken: "ja okee leuk alle oudere sporters hebben het, maar het is wel te groot en je loopt risico".  Misschien moet ik ondanks bovenstaand artikel dus toch oppassen.

Okee, we zoeken verder: welk type training werkt vergrotend, niet vergrotend, of misschien zelfs verkleinend op de omvang van de Ascending Aorta?

• Krachttraining, vooral het type met zware gewichten en waarbij je je adem vasthoudt (valsalva techniek) blijkt je bloeddruk erg te verhogen. Met name sets to failure (zelfs me niet al te hoog gewicht) verhogen bloeddruk. Misschien valt daar mijn 60x180 kg legpress hieronder? Zo'n setje kan de bloeddruk wel naar 300+ krijgen. 
• Intervaltraining zoals 15x200 meter hoog tempo waarbij je hartslag wordt opgejaagd en bloeddruk flink stijgt. Hmm... 
• Rustige duurtraining blijkt juist goed te werken op bloeddruk: tijdens extensieve interval (duurblokken) en rustiger duurtraining stijgt de bloeddruk niet excessief (zeg 200-220 of nog wat lager) maar NA de training daalt overdag en 's nachts gedurende de lange rust je bloeddruk onder niet-sport waarden. Ik heb nu ca 125-75, dat zou misschien 115-70 kunnen worden. Er zijn daarom enkele onderzoeken waar geen nadeel voor dit soort training gevonden wordt.

Kortom: ik ga mijn training iets aanpassen: geen hele snelle tempo's meer. De heuvelopsprints laten we achterwege. Geen zware krachttraining meer: de 30x130kg van de laatste tijd legpress doe ik toch maar niet. WEL: meer, rustige, duurtraining, precies volgens het plan der marathontraining, waarbij dan ook nog eens 80% 'relaxed' is. 

Intermezzo: overigens blijkt dat mensen met grote aorta's statistisch gezien een lagere kans hebben op hart- en vaat ziekten. Dit komt waarschijnlijk omdat bij de gemiddelde mens er wat meer aderverkalking is waardoor de aortawand dikker wordt en minder flexibel, en daardoor ook minder oprekt. Mijn aderwand is waarschijnlijk nog soepeler wegens geen aderverkalking en daardoor is mijn kans op dat soort ziekten lager. 

Daarbij in aanmerking genomen dat sterfte door aorta breuk 7 op 100000 is, en sterfte door hart en vaatziekten 7000 per 100000, is mijn relatieve risico, rekenkundig gesproken, na alle onderzoeken, GEDAALD! 

En als het toch nog fout gaat?

Stel mijn aorta is over 2 jaar opeens 48 mm en over 5 jaar 55 mm. Dat zou kunnen, als er ergens een fout gen is of rare andere oorzaak. Ja dan moet ik geopereerd worden. Die operaties zijn tegenwoordig heel safe, ondanks het feit dat tijdens de operatie van alles stilgelegd wordt. De belangrijkste ader wordt afgeknipt en vervangen door een stukje kunststof. Toch is het overlevingspercentage van zo'n operatie 97%. Het resultaat ziet er dan zo uit:

Het buisje kan ook nog kleiner zijn als alleen het onderste deel van de aorta aangedaan is. Dat moeten dan gedetailleerde scans eerst uitwijzen. De huidige scan (echo) is altijd wat onnauwkeurig en geeft maar een beperkt beeld. 

Na zo'n operatie kan je ook weer sporten: https://www.jacc.org/doi/10.1016/S0735-1097%2822%2902969-2 waarin staat dat na een Ascending Aorta replacement sporters zonder problemen weer kunnen sporten. Zelfs triathlons. Ook is een professionele atleet teruggekeerd naar de topsport na een dergelijke operatie. 

Concluding remarks

De training gaat wat meer op duurtraining gefocust worden. Komt goed uit ivm marathon. Verder de nieuwe meting afwachten over 2 jaar, en op gevoel trainen. Bij rare sensaties in mijn borst zal ik dokter consulteren... 

POV

PS.. inmiddels hebben al meerdere sporters in mijn vriendenkring aangeven iets vergelijkbaars te hebben... misschien tijd om eens een onderzoek op te zetten, UMCG?